Ως εργαζόμενη ανθρωπιστικής βοήθειας, ενεργώ με τη γνώση ότι το έργο μου κάνει μια απτή διαφορά στις ζωές εκατομμυρίων παιδιών. Η αρχή ότι όλες οι ανθρώπινες ζωές έχουν ίση αξία είναι κάτι που τροφοδοτεί την αποφασιστικότητά μου και εκείνη των συναδέλφων μου, ακόμα και μπροστά σε τεράστιες προκλήσεις.
Ωστόσο, σήμερα αντιμετωπίζουμε μια κρίση πολύ πιο σοβαρή από ό,τι θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε: την αφόρητη πραγματικότητα να επιλέγουμε ποιες ζωές θα σώσουμε και ποιες θα αφήσουμε πίσω. Αυτό δεν είναι ένα δίλημμα που μπορούμε—ή πρέπει—να αποδεχτούμε.
Οι πρόσφατες περικοπές στην εξωτερική βοήθεια αναγκάζουν τις ανθρωπιστικές οργανώσεις να πάρουν αδύνατες αποφάσεις. Σε μια εποχή που ένα στα 11 παιδιά παγκοσμίως χρειάζεται ανθρωπιστική βοήθεια, αναγκαζόμαστε να δώσουμε προτεραιότητα σε μία κρίση έναντι μιας άλλης, σε μία κοινότητα έναντι μιας άλλης, και τελικά, στη ζωή ενός παιδιού έναντι ενός άλλου.
Ήδη, έχουμε αναγκαστεί να πάρουμε σπαρακτικές αποφάσεις για να σταματήσουμε προγράμματα που σώζουν ζωές. Αυτό σημαίνει διακοπή της θεραπείας για σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά ή κρίσιμη ιατρική υποστήριξη για νεογέννητα σε εμπόλεμες ζώνες. Αυτό δεν είναι απλώς μια λογιστική πρόκληση· είναι μια ηθική κρίση που πλήττει την καρδιά της αποστολής μας, την ψυχή μας και όλα όσα πρεσβεύουμε.
Οι υπό απειλή αρχές
Η Save the Children ιδρύθηκε πριν από έναν αιώνα από την Eglantyne Jebb, μια γυναίκα εξαιρετικού ηθικού θάρρους και πεποίθησης. Δημιούργησε έναν οργανισμό αφιερωμένο στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών, στη διάσωση ζωών, στην προστασία οικογενειών, στην ανακούφιση από τον πόνο και στην αποκατάσταση της αξιοπρέπειας. Σήμερα, δραστηριοποιούμαστε σε 115 χώρες, υποστηρίζοντας άμεσα πάνω από 105 εκατομμύρια παιδιά ετησίως. Συχνά είμαστε από τους πρώτους που ανταποκρίνονται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, και η δέσμευσή μας για κάθε παιδί, παντού, είναι αδιαπραγμάτευτη.
Ωστόσο, οι αρχές μας βρίσκονται υπό πρωτοφανή απειλή.
Σε μια εποχή αυξανόμενων παγκόσμιων κρίσεων—συγκρούσεων, κλιματικής αλλαγής και οικονομικής αστάθειας—πολλές από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου μειώνουν τους προϋπολογισμούς τους για βοήθεια. Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Αυστραλία, η Σουηδία, η Δανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και άλλες παραδοσιακές χώρες-δωρητές απομακρύνονται από τις δεσμεύσεις τους για διεθνή αλληλεγγύη, συμβάλλοντας σε μια επικίνδυνη μείωση της παγκόσμιας βοήθειας.
Η μείωση της βοήθειας δεν είναι μόνο αποτυχία ηθικής ηγεσίας, αλλά και στρατηγικό λάθος.
Η αποτυχία αντιμετώπισης της φτώχειας, της αστάθειας και των υγειονομικών κρίσεων παγκοσμίως μόνο βαθαίνει την παγκόσμια ανασφάλεια, τροφοδοτώντας εκτοπισμούς, οικονομικά σοκ και συγκρούσεις. Αυτά τα προβλήματα δεν υπολογίζουν σύνορα· εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο. Όταν γυρίζουμε την πλάτη μας στους πιο ευάλωτους του κόσμου, σπέρνουμε τους σπόρους μελλοντικών κρίσεων που αναπόφευκτα θα φτάσουν στις δικές μας ακτές, και τα παιδιά πάντα πληρώνουν το βαρύτερο τίμημα.
Το 2024, ένας αριθμός-ρεκόρ 120 εκατομμυρίων ανθρώπων— περίπου ισοδύναμος με τον πληθυσμό της Ιαπωνίας— εκτοπίστηκαν βίαια λόγω πολέμου, βίας και διώξεων. Μάλιστα οι εκτοπισμένοι πέρασαν, κατά μέσο όρο, πάνω από μια δεκαετία μακριά από το σπίτι τους. Ξανά και ξανά, μας λένε ότι το μεγαλύτερο όνειρό τους είναι να επιστρέψουν. Η βοήθεια παίζει κρίσιμο ρόλο στο να βοηθήσει τους ανθρώπους να επιστρέψουν.
Στην Ουκρανία, βοηθήσαμε οικογένειες όπως η Ναταλία* και η κόρη της Σοφία* να επισκευάσουν το σπίτι τους που καταστράφηκε από τον πόλεμο. Στην Αιθιοπία, υποστηρίξαμε γυναίκες όπως η Ρουκία* να ξεκινήσουν μικρές επιχειρήσεις και να ξαναχτίσουν τη ζωή τους. Η βοήθεια αναδομεί κοινωνίες, προάγει τη σταθερότητα και ενισχύει την οικονομική ανάκαμψη.
Η βοήθεια επίσης υποστηρίζει ανθρώπους που αναγκάζονται να ζήσουν εκτοπισμένοι, για τους οποίους δεν μπορεί να βρεθεί λύση. Όπως η Αλίγια* και η Ζάχρα*, δύο κορίτσια στο στρατόπεδο κράτησης Αλ Χολ στη Συρία. Μεγάλωσαν εκεί. Αν και στα πρόσωπα αυτών των ανθρώπων, τους οποίους δεν δέχονται οι χώρες τους, υπάρχουν ψήγματα ελπίδας, τα μάτια τους αφηγούνται μια ιστορία ενοχής που δεν τους ανήκει.
Βραχυπρόθεσμες σκέψεις
Οι κοντόφθαλμες αποφάσεις για περικοπή της βοήθειας κάνουν τον κόσμο λιγότερο υγιή, λιγότερο ασφαλή και λιγότερο ευημερούντα. Το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε ζώνες συγκρούσεων έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια, ενώ οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες έχουν εκτοξευθεί στα 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2023. Εν τω μεταξύ, οι επενδύσεις στην πρόληψη συγκρούσεων και στην ανθρωπιστική βοήθεια μειώνονται.
Η παγκόσμια ανθρωπιστική έκκληση για το 2025 ζητά 44,7 δισεκατομμύρια δολάρια για να παρέχει σωτήρια βοήθεια σε 190 εκατομμύρια ανθρώπους σε 32 χώρες και εννέα περιοχές που φιλοξενούν πρόσφυγες. Αν χρηματοδοτηθεί πλήρως, αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 235 δολάρια ανά άτομο ετησίως, 20 δολάρια το μήνα ή 65 σεντς την ημέρα, λιγότερο από ένα φλιτζάνι καφέ σε πολλές δυτικές χώρες. Η έκκληση του 2024 χρηματοδοτήθηκε κατά 45%. Να αποκαλείται η βοήθεια αναποτελεσματική δεν είναι μόνο παραπλανητικό αλλά και χειραγώγηση της κοινής γνώμης.
Στη Γάζα, την Αϊτή και το Σουδάν, οι ομάδες μας είναι καταβεβλημένες από τον τεράστιο αριθμό παιδιών—μερικά μόλις σχολικής ηλικίας—που χρειάζονται ψυχοκοινωνική υποστήριξη αφού έγιναν μάρτυρες φρικαλεοτήτων που κανένα παιδί δεν πρέπει να βιώνει.
Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ένοπλες ομάδες στοχεύουν σκόπιμα και απαγάγουν παιδιά για στρατολόγηση. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε αυτές τις πραγματικότητες. Η επένδυση στην ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια δεν είναι φιλανθρωπία—είναι στρατηγική αναγκαιότητα και πάνω απ' όλα ηθική υποχρέωση. Η περικοπή της βοήθειας θα βαθύνει μόνο τις κρίσεις, δημιουργώντας έναν κύκλο αστάθειας που θα κοστίσει πολύ περισσότερο να αντιμετωπιστεί αργότερα.
Αδύνατες επιλογές
Με τη μείωση της χρηματοδότησης, οι εργαζόμενοι στην ανθρωπιστική βοήθεια αναγκάζονται να πάρουν αδύνατες αποφάσεις: Θα ταΐσουμε παιδιά σε περιοχές που πλήττονται από ξηρασία ή θα παρέχουμε ιατρική φροντίδα σε εκείνα που βρίσκονται σε εμπόλεμες ζώνες; Θα ανταποκριθούμε σε πλημμύρες ή θα επενδύσουμε στην ανθεκτικότητα απέναντι στην κλιματική αλλαγή; Κάθε απόφαση σημαίνει ότι κάποια παιδιά θα λάβουν σωτήρια βοήθεια—ενώ άλλα όχι.
Αυτό το ηθικό βάρος βαραίνει όλους τους εργαζόμενους στην ανθρωπιστική βοήθεια. Τώρα περισσότερο από ποτέ. Η Save the Children πιστεύει ότι η ζωή κάθε παιδιού έχει ίση αξία, αλλά η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι όταν μειώνεται η χρηματοδότηση, χάνονται ζωές.
Οι παγκόσμιες ισορροπίες αλλάζουν, εμφανίζονται νέες δυνάμεις, οι συμμαχίες μεταβάλλονται και η αυξάνεται η ασάφεια. Αυτές οι αλλαγές φέρνουν νέους κινδύνους για την αποστολή μας. Το ερώτημα δεν είναι αν μπορούμε να αντέξουμε να διατηρήσουμε τη βοήθεια—είναι αν μπορούμε να αντέξουμε να μην το κάνουμε. Αυτή είναι μια στιγμή που απαιτεί αλληλεγγύη και κοινή ευθύνη. Χωρίς αυτήν, κινδυνεύουμε να αναιρέσουμε δεκαετίες προόδου στη μείωση της φτώχειας, της υγειονομικής περίθαλψης και της εκπαίδευσης.
Οι κυβερνήσεις παίζουν αναντικατάστατο ρόλο στη διατήρηση των προσπαθειών βοήθειας. Δεν μπορούμε να κανονικοποιήσουμε ένα μέλλον όπου η διάσωση κάποιων ζωών σημαίνει αποδοχή της απώλειας άλλων. Διότι με ποια κριτήρια θεωρείται μια ζωή λιγότερο πολύτιμη;
Όπως είπε κάποτε η ιδρύτριά μας, Eglantyne Jebb: «Πρέπει να αγγίξουμε τη φαντασία του κόσμου. Ο κόσμος δεν είναι γενναιόδωρος, αλλά είναι χωρίς φαντασία και πολύ απασχολημένος.»
Ήρθε η ώρα να ξαναφανταστούμε έναν κόσμο όπου η συμπόνια και η διεθνής αλληλεγγύη μεταξύ των κοινοτήτων υπερισχύουν του σκεπτικισμού, της δυσπιστίας και της διάκρισης—έναν κόσμο όπου η ζωή κάθε παιδιού πραγματικά μετράει.
