Ο Τραμπ θα φιλοξενήσει τους ηγέτες 5 χωρών της Κεντρικής Ασίας στη Ουάσιγκτον

Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Ντόναλντ Τραμπ, θα φιλοξενήσει την Πέμπτη στην Ουάσινγκτον και τους πέντε ηγέτες της Κεντρικής Ασίας για πρώτη φορά, λίγους μήνες μετά τις ξεχωριστές συναντήσεις τους με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.

Η Δύση έχει αυξήσει το ενδιαφέρον της για την πλούσια σε πόρους περιοχή, όπου η παραδοσιακή επιρροή της Μόσχας έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ενώ η Κίνα παραμένει σημαντικός παίκτης.

Αγώνας για επιρροή

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, οι ηγέτες του Καζακστάν, του Κιργιστάν, του Τατζικιστάν, του Τουρκμενιστάν και του Ουζμπεκιστάν έχουν εντείνει τις επαφές τους με άλλες χώρες στο πλαίσιο της λεγόμενης μορφής «C5+1».

Η Ουάσινγκτον και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν ενισχύσει τη διπλωματία τους με τις χερσαίες χώρες που απέκτησαν ανεξαρτησία από τη Σοβιετική Ένωση το 1991, με την πρώτη σύνοδο κορυφής ΗΠΑ-Κεντρικής Ασίας να πραγματοποιείται το 2023.

Φέτος, η πρόεδρος της ΕΕ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο ηγέτης της Κίνας Σι Τζινπίνγκ επισκέφθηκαν την περιοχή για συναντήσεις κορυφής με τους πέντε ηγέτες της Κεντρικής Ασίας.

Ταυτόχρονα, η επίλυση των περισσότερων περιφερειακών συγκρούσεων έχει επιτρέψει στις χώρες της Κεντρικής Ασίας να παρουσιάσουν ένα ενιαίο μέτωπο στη διπλωματία.

Η Κίνα — η οποία μοιράζεται σύνορα με το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν — έχει παρουσιαστεί ως κύριος εμπορικός εταίρος, επενδύοντας σε τεράστια έργα υποδομής.

Οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες εξακολουθούν να βλέπουν τη Μόσχα ως στρατηγικό εταίρο, αλλά ανησυχούν σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική Ουκρανία.

Η Δύση δημιούργησε ορισμένους δεσμούς με την περιοχή στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν δυτικά στρατεύματα χρησιμοποίησαν βάσεις στην Κεντρική Ασία κατά τη διάρκεια των εκστρατειών στο Αφγανιστάν.

Περιοχή πλούσια σε πόρους

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση έλκονται από τους τεράστιους — αλλά κυρίως ανεκμετάλλευτους — φυσικούς πόρους της περιοχής, καθώς προσπαθούν να διαφοροποιήσουν τις προμήθειες σπάνιων γαιών και να μειώσουν την εξάρτησή τους από το Πεκίνο.

Εκτός από τις σπάνιες γαίες, το Καζακστάν είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο, το Ουζμπεκιστάν διαθέτει τεράστια αποθέματα χρυσού και το Τουρκμενιστάν είναι πλούσιο σε φυσικό αέριο. Τα ορεινά Κιργιστάν και Τατζικιστάν ανοίγουν επίσης νέα κοιτάσματα ορυκτών.

Η Ρωσία παραμένει σταθερά εδραιωμένη στον ενεργειακό τομέα της περιοχής, προμηθεύοντας υδρογονάνθρακες μέσω υποδομών της σοβιετικής εποχής και κατασκευάζοντας πυρηνικά εργοστάσια.

Η Κεντρική Ασία είναι επίσης μία από τις πιο μολυσμένες περιοχές του κόσμου και από τις πιο πληγείσες από την κλιματική αλλαγή. Και οι πέντε χώρες αντιμετωπίζουν έλλειψη νερού.

Πολύπλοκη λογιστική

Ωστόσο, η εκμετάλλευση αυτών των τεράστιων αποθεμάτων παραμένει περίπλοκη στις φτωχές χώρες με σκληρά και απομακρυσμένα εδάφη.

Σχεδόν τόσο μεγάλη όσο η ΕΕ, αλλά με πληθυσμό μόλις περίπου 75 εκατομμύρια, η Κεντρική Ασία είναι χερσαία και καλύπτεται από ερήμους και βουνά. Βρίσκεται ανάμεσα σε χώρες που έχουν τεταμένες σχέσεις με τη Δύση: τη Ρωσία στα βόρεια, την Κίνα στα ανατολικά και το Ιράν και το Αφγανιστάν στα νότια.

Ωστόσο, ως μέρος του Δρόμου του Μεταξιού για αιώνες, προσπαθεί να αναβιώσει τον ιστορικό της ρόλο ως κόμβος εμπορίου.

Τα πέντε κράτη της Κεντρικής Ασίας έχουν δημιουργήσει αρκετές συνεργασίες για να απελευθερωθούν από την εξάρτησή τους από τη Μόσχα.

Τόσο το Πεκίνο όσο και οι Βρυξέλλες υποστηρίζουν την ανάπτυξη μιας διαδρομής μεταφοράς μέσω της Κασπίας Θάλασσας που επιτρέπει την πρόσβαση στην Κεντρική Ασία από την Ευρώπη μέσω του Καυκάσου, παρακάμπτοντας τη Ρωσία.

Μεταξύ του 2021, λίγο πριν από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας, και του 2024, η μεταφορά αγαθών μέσω αυτής της διαδρομής σημείωσε αύξηση 660%, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία.