Κάτω από την πανσέληνο, στην κορυφή ενός δασωμένου λόφου στο Λανχαρόν, κοντά στη Γρανάδα της Ισπανίας, λαμβάνει χώρα μια μοναδική συγκέντρωση. Μουσουλμάνοι από όλο τον κόσμο συγκεντρώνονται για μια νύχτα μνήμης. Είναι ένα ήπιο βράδυ του Μαΐου. H ατμόσφαιρα είναι γεμάτη με τους ήχους ενός βιολιού, κρουστών και των λεπτών χορδών από ένα κανονάκι που είναι ένα παραδοσιακό μεσανατολίτικο μουσικό όργανο. Μεταξύ των μελωδιών που εκτελούσε αυτό το συγκρότημα υπήρχε και μια μελωδία που είχε βαθιά ριζωμένη ιστορία.
Αυτό είναι το "Madha Morisco". Αφηγείται την ιστορία των Μορίσκων, των Ισπανών Μουσουλμάνων που αναγκάστηκαν να ασπαστούν τον Χριστιανισμό μετά την “Ρεκονκίστα” (Ανακατάκτηση) τον 16ο αιώνα. Αυτό το θρησκευτικό ποίημα, που τιμά τη γέννηση του Προφήτη Μωάμεθ, βρέθηκε κρυμμένο σε ένα σπίτι στη Σαραγόσα της Ισπανίας το 1882. Το χειρόγραφο, που χρονολογείται από τον 17ο αιώνα, βρέθηκε σε μια ψευδοροφή. Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού το είχε κρύψει πριν εκδιωχθεί κατά την τελική φάση της δίωξης των Μορίσκων.
Η ιστορία των Μορίσκων αποτελεί το επίκεντρο της ανδαλουσιανής κληρονομιάς. Χωρίς το θάρρος τους, ο πλούσιος πολιτισμός της ισλαμικής Ισπανίας θα μπορούσε να είχε χαθεί για πάντα.
Για να τη καταλάβουμε, πρέπει να επιστρέψουμε στο 1492. Ήταν η χρονιά που έπεσε η Γρανάδα, το τελευταίο μουσουλμανικό προπύργιο στην Ισπανία. Όταν οι χριστιανικές δυνάμεις του Βασιλιά Φερδινάνδου και της Βασίλισσας Ισαβέλλας κατέλαβαν την πόλη. Αυτό σηματοδότησε το τέλος σχεδόν οκτώ αιώνων μουσουλμανικής κυριαρχίας.
Αρχικά, στους Μουσουλμάνους στην Ισπανία επιτράπηκε να παραμείνουν υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αλλά αυτή η ανοχή δεν διήρκεσε πολύ. Το 1502, ένα διάταγμα ανάγκασε τους Μουσουλμάνους είτε να ασπαστούν τον Χριστιανισμό είτε να εγκαταλείψουν την Ισπανία. Όσοι έμειναν είναι γνωστοί ως Μορίσκοι, και πολλοί συνέχισαν να ασκούν το Ισλάμ κρυφά.
Η ιστορικός Mercedes Garcia-Arenal το περιγράφει ως η αρχή της εξαναγκαστικής αφομοίωσης. Μια συστηματική προσπάθεια να σβηστεί η ταυτότητα των Μορίσκων. Τους στερήθηκε ο πολιτισμός τους, η γλώσσα τους, ακόμη και η λογοτεχνία τους. Βιβλία σχετικά με τη φιλοσοφία, τα ιστορικά χρονικά και την ιατρική μερικές φορές επιστρέφονταν στους ιδιοκτήτες τους, ενώ άλλα καίγονταν.
Παρά την καταπίεση αυτή, οι Μορίσκοι βρήκαν τρόπους να αντισταθούν. Έγραφαν στα "αλχαμιάδο" - μια γραφή που χρησιμοποιούσε αραβικούς χαρακτήρες για να γράψει καθημερινά ισπανικά. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούσαν να διατηρήσουν την πίστη και τις παραδόσεις τους κρυφά. Το χειρόγραφο "Madha Morisco" που βρέθηκε κατά τη διάρκεια ανακαίνισης στη Σαραγόσα ήταν γραμμένο σε "αλχαμιάδο". Ήταν μια απόδειξη της ευφυίας τους.
Αυτή ήταν μία από τις μεθόδους που χρησιμοποίησαν οι Μορίσκοι για να σώσουν στοιχεία του πολιτισμού, της λογοτεχνίας και της γλώσσας τους. Μεταξύ αυτών των κειμένων υπήρχαν ιστορίες ή διαδρομές για την εκτέλεση του Χατζ, του υποχρεωτικού ισλαμικού προσκυνήματος, καθώς και σύντομα ποιήματα και αυτό αποδείκνυε ένα μείγμα πολιτισμών. Η Garcia-Arena σημειώνει ότι η πρόσφατη ανακάλυψη αυτών των κειμένων, μας έδωσε μια νέα εικόνα για την ανθεκτικότητα των Μορίσκων και τον σιωπηλό αγώνα τους να κρατήσουν ζωντανή την κληρονομιά τους.
Σήμερα, αυτή η ιστορία βιώνει μια αναγέννηση. Μουσουλμανικές κοινότητες, ιδιαίτερα στη νότια Ισπανία, επανασυνδέονται με τις ανδαλουσιανές ρίζες τους. Τα βουνά Αλπουχάρας, που κάποτε τον 15ο αιώνα αποτελούσαν καταφύγιο για τους Μουσουλμάνους, έχουν μετατραπεί τώρα σε ένα ιερό για εκείνους που εμπνέονται από την ανδαλουσιανή ιστορία και πολιτισμό.
Το Azahara International, που είναι ένα κοινοτικό κέντρο που ιδρύθηκε το 2018, βρίσκεται σε αυτά τα βουνά. Παρέχει ένα χώρο για συλλογισμό και επικοινωνία. Ο ίδιος ο ανδαλουσιανός πολιτισμός είναι ένα μείγμα ισλαμικών και ισπανικών επιρροών, που παρατηρείται στην αρχιτεκτονική, τη γλώσσα και την κουζίνα του. Αυτή η πολιτιστική αναγέννηση αφορά την επανανακάλυψη και την τίμηση αυτής της κοινής ιστορίας.
Η Dina Hind Zarif Cocera, μια Ισπανίδα Μουσουλμάνα που ζει στη Γρανάδα, ήταν ανάμεσα σε εκείνους που απόλαυσαν το τραγούδι 'Madha Morisco' στην εκδήλωση στο Λανχαρόν. Παρατήρησε πώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι από διαφορετικά υπόβαθρα έλκονται από τη Γρανάδα, γοητευμένοι από αυτή την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά.
Ο Ali Keeler, ένας μουσικός γεννημένος στη Βρετανία που τώρα ζει στη Γρανάδα, βρίσκει επίσης νόημα σε αυτή την αναγέννηση. Ο Ali ηγείται ενός μουσικού συγκροτήματος με το όνομα Al Fridaus Ensemble. Το άλμπουμ του συγκροτήματος, με τίτλο Noor, που σημαίνει "φως" στα αραβικά, ζωντανεύει τις φωνές του παρελθόντος, επανασχεδιασμένες για το σημερινό κοινό. Το συγκρότημα έχει ανασυνθέσει στίχους από ένα ποίημα γραμμένο από τους Μορίσκους στο δικό τους στυλ και μοιράστηκε την ιστορία των Μορίσκων με ακροατήρια σε όλες τις ηπείρους.
Η δύναμη της Ανδαλουσίας συνεχίζεται. Αυτή η ιστορία δεν είναι απλώς κάτι από το παρελθόν, είναι ακόμη κομμάτι αυτού που είμαστε σήμερα. Η ιστορία των Μορίσκων, η ανθεκτικότητα και ο πολιτισμός τους συνεχίζουν να εμπνέουν πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
